Osiągnięcie przez Pomorze Gdańskie niezależności wobec ówczesnych królów dzielnicowych nie podobało się żadnemu z potomków Krzywoustego. Nie mieli oni jednak na tyle siły żeby być w stanie wymóc posłuszeństwo na nowym rodzie książęcym, który nad Pomorzem zaczął panować.
Od 1231 r. w Gdańsku władzę sprawował książę pomorski Świętopełk. Za jego rządów miasto przeżywało rozkwit gospodarczy. Udało mu się uzyskać dla Gdańska nowe prawa miejskie, które wpłynęły na wygląd i układ całego miasta. Na Gdańsk przypadał wtedy stary gród leżący w zakolu Mołtawy, podgrodzia, które w 1368 r przyjęło nazwę „Starego Miasta”, osady dominikańskiej oraz dzielnicy leżącej na terenie obecnego Długiego Targu.
Jeszcze przed podbiciem Pomorza Wschodniego przez Polan, na terenie gdzie obecnie znajduje się Gdańsk, mieściła się duża osada zamieszkiwana głównie przez rybaków i rzemieślników. Po włączeniu ziem do nowego państwa w mieście powstał warowny gród o powierzchni ok. 2,5 ha.
Gród miał konstrukcję drewniano-ziemną. Wysokie wały obronne osiągały wysokość do 10 m i szerokość dochodzącą przy podstawie nawet do 20 m! Stanowiły zatem idealną zaporę przed atakami wrogich plemion lub zakusami niemieckich książąt. Gród przy tym rozwijał się na bieżąco. Od samego początku pełnił bowiem rolę portu morskiego, z którego wypływały statki handlowe nawet do Holandii i Anglii. Naturalne więc było to, że do grodu napływali i osiedlali się nowi mieszkańcy. Do XII w powstał cały zespół osadniczy wokół miasta, z podgrodziami otoczonymi równie wielkimi i warownymi murami co sam gród.