Gdańsk

Obrona Gdańska podczas potopu szwedzkiego

Podczas trwania II wojny północnej (lata 1655-1660) Szwedzi wykorzystali osłabienie Rzeczpospolitej i rozpoczęli atak, który do historii przeszedł pod nazwą „potopu szwedzkiego”.

W drugiej połowie XVII w Rzeczpospolita była wyczerpana ciągłymi walkami na wielu frontach. Ledwo co zakończyły się zmagania z Kozakami Chmielnickiego już rozpoczęła się kolejna wojna z Rosją, w dalszym ciągu należało również uregulować sprawy z Turcją. Liczne wojny osłabiły Rzeczpospolitą i ten właśnie moment chciał wykorzystać król szwedzki Karol X Gustaw. W 1655 r wojska szwedzkie wkroczyły do Rzeczpospolitej.

W początkowej fazie wojen większość miast poddawała się praktycznie bez oporu. Sprawiło to, że armia nieprzyjaciela dotarła aż do wielkopolski gdzie rozgromiła pospolite ruszenie. Łatwość z jaką Szwedzi podbijali kolejne tereny była spowodowana m.in. licznymi kolaboracjami ze strony szlachty polskiej, ot chociażby można wspomnieć księcia Janusza Radziwiłła, który ze sowimi oddziałami przeszedł na stronę wroga. W tak trudnej sytuacji najlepiej broniły się miasta na Pomorzu.

Minął prawie wiek od wystąpienia zbrojnego Gdańszczan przeciwko Rzeczpospolitej. Od tamtego czasu sytuacja pomiędzy królami polskimi a radą miejską największej aglomeracji portowej znacznie się poprawiły. W interesie Gdańska było zresztą zachowanie przez Polskę jak największej dominacji w handlu na Bałtyku. Tymczasem Szwedzi chcieli zdobyć wszystkie tereny wokół morza, a więc zmonopolizować handel. To m.in. spowodowało tak żarliwą obronę miasta przez jego mieszkańców. O tym z jakim poświęceniem bronił się Gdańsk niech świadczy fakt, że wytrzymał oblężenie Szwedów aż do roku 1657 kiedy to nastąpił kontratak wojsk polskich i stopniowe usuwanie armii szwedzkiej z naszego kraju.

O bohaterskiej obronie miasta zostało również wspomniane na Sejmie w 1658 r: „Znaczna cnota, wiara i skuteczność miasta naszego Gdańska, acz zawsze i przedtem, osobliwie jednak w tej okazji wojny szwedzkiej oświadczona, godna jest być wizerunkiem, ale i na respekt nasz zasłużyła”.